نسبت های مالی و استفاده کاربردی از آن

نسبت های مالی

نسبت های مالی (Financial Ratios) را می توان از جمله ابزار سودمند در تعیین ﻣﻮﻗﻌﻴﻴﺖ ﻣﺎﻟﻲ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎ به حساب آورد.در داشبورد تحلیلی نماسهم سعی گردیده به جهت محاسبه این نسبت ها از منابع رسمی آزمون CFA و یا کتب معتبر مالی استفاده گردد و علاوه بر آن این نسبت ها مبتنی بر صورت های مالی حسابرسی شده پایان سال مالی شرکت ها محاسبه گردیده اند.لازم به ذکر است نسبت محاسبه شده در آخرین ستون نمودار مبتنی بر آخرین صورت مالی منتشره شده شرکت می باشد (برای مثال نسبت های مالی پالایشگاه نفت تهران را مشاهده کنید) همچنین توجه نمایید و بررسی نسبت مالی یک شرکت به تنهایی بیان گر تمامی جوانب پر اهمیت شرکت نمی باشد و در بسیاری از مواقع لازم تا مقادیر را با مقدار نسبت مالی در متوسط صنعت آن شرکت مقایسه صورت گیرد.

انواع نسبت های مالی

• نسبت‌های سودآوری
• نسبت‌های نقدینگی
• نسبت‌های فعالیت
• نسبت‌های اهرمی
• نسبت‌های ارزش‌گذاری و رشد

در این نوشتار قصد داریم تعدادی از این نسبت ها را معرفی کنیم.  

 بخش اول

  ﻧﺴﺒﺖ های ﻧﻘﺪﻳﻨﮕﻲ:

نسبت جاری :

این نسبت از تقسیم دارایی های جاری به بدهی های جاری تشکیل میگردد و بیان گر آن است که وضعیت جاری شرکت از لحاظ دارایی های سریع الوصول چگونه است هر چقدر میزان این نسبت بالاتر باشد نشان دهنده توانایی مالی شرکت در پرداخت بدهی های بلند مدت خود می باشد به این نکته باید توجه کرد که بالاتر بودن این نسبت بیشتر از متوسط صنعت در شرایط وجود تورم بالا ممکن است نشان دهنده عدم به کار گیری مناسب منابع در سرمایه گذاری های شرکت  باشد.

 فرمول محاسبه نسبت جاری در سایت نماسهم به شکل زیر است.

دارایی های جاری

۱۰۰ × ————————————— = نسبت جاری

بدهی های جاری

نسبت آنی:

این نسبت بیان گر قدرت شرکت در تامین نیاز های لحظه ای و بدهی های کوتاه مدت است این نسبت در صورتی که مقدار بالاتر از صد را دارا باشد، نشان از وضعیت مطلوب در برخورد با شرایط بحرانی و بدهی های کوتاه مدت را می دهد و مقادیر کمتر از صد چالش جدی در فعالیت های جاری شرکت را بازگو می نماید.

فرمول محاسبه نسبت آنی در سایت نماسهم  به شکل زیر است.  

پیش پرداخت ها  – موجودی مواد و کالا –  دارایی های جاری

 ۱۰۰ ×  ———————————————————————————————————————————-  = نسبت آنی

بدهی های جاری

  در مجموع می توان بیان نمود نسبت های نقدینگی وضعیت نقدینگی شرکت را در یک مقطع زمانی معین می نماید.این مطلب کمک خواهد کرد از آن به عنوان شاخصه ای قدرتمند جهت ارزیابی کیفیت سود شرکت ها استفاده نماییم.به طور مثال شرکت هایی که در صورت های مالی تعهدی خود میزان سود / درامد خود را به طور مستمر افزایش می دهند می بایست بازتاب چنین رویکردی در افزایش نقدینگی شرکت موثر باشد حال انکه چناچه به طور نسبی شاهد کاهش نسبت آنی شرکت باشیم میتوانیم چنین برداشت نماییم که شرکت در حال فروش محصولات خود عمدتا به شکل نسیه و بازپرداخت بلند مدت است و از این موضوع چنین میتوان برداشت نمود که شرکت دارای مشکل در بخش فروش محصول خود است که منجر میشود شرکت برای باقی ماندن در بازار رقابت دست به فروش نسیه و دادن امتیازات بیشتر به مشتریان است .

وضعیت تبادلات مالی با سایر ذینفعان

نسبت های مالی ابعاد دیگری را از تحلیل بنیادی شرکت ها نیز مشخص می نمایند و ان وضعیت تبادلات مالی کوتاه مدت شرکت با سایر ذینفعان است که از آن جمله تامین کنندگان  مواد اولیه شرکت هستند بالا بودن نسبت های جریان نقدی یا به طور کلی نسبت های نقدینگی این موضوع را بیان مینماید که احتمالا شرکت دارای مزیت نسبی نسبت به حجم یا تقاضای خرید خود از سایرین است که این امر کمک کرده تا بتواند قدرت چانه زنی خود را در خرید مدت دار افزایش دهد.از سوی دیگر بازار مصرف محصولات خود نیز در کنترل یا تسلط نسبی شرکت میباشد که توانسته اجناس خود را به طور عمدتا نقدی یا کوتاه مدت بفروش برساند این موضوع در سوی دیگر نیز مورد اهمیت است از این جهت که بالا رفتن نسبت های مالی نقدینگی (نسبت جاری) ممکن است به جهت افزایش ذخایر مواد اولیه یا محصولات شرکت باشد که بسیار موثر است.

نسبت های مالی و موجودی مواد و کالا

همان طور که عنوان کردیم بالا بودن نسبت مالی نقدینگی در کنار بالا رفتن موجودی مواد و کالاهای شرکت میتواند شامل اطلاعات پر اهمیتی باشد اهمیت این موضوع از این نظر است که چنانچه نسبت آنی رشد کمتری در مقایسه یا نسبت جاری داشته باشد و از طرف دیگر رشد قابل قبولی در موجودی کالا در صورت مالی مشاهده به معنی آن است که شرکت نه از جهت فروش بیشتر وضعیت نقدینگی خود را بهبود داده بلکه این افزایش ناشی از ایجاد رکود در بازار محصولات است.البته میتوان به این موضوع نیز توجه کرد که ممکن است این مسئله ناشی از دید مدیرت شرکت نسبت به آینده تورمی محصولات بوده باشد که تخمین زده است میتواند با نگهداری یا خرید بیشتر مواد مورد نیاز خود شرکت را از ریسک نوسانات بازار خارج نموده و از آن به عنوان مزیت رقابتی خود در آینده استفاده نماید.  

از نسبت آنی چطور استفاده کنیم؟

همان طور که عنوان کردیم هدف از بررسی نسبت های نقدی بررسی جریان پایدار نقدینگی به شرکت است و داشتن اعداد مناسبی برای این نسبت ها درست بودن استراتژی توسعه شرکت و حصول اطمینان از حفظ جریان نقد آزاد شرکت ها منجر میگردد با این حال بررسی وجود اعداد بیشتر از میانگین صنعت نیز چنان مطلوب نیست و میتواند نشان دهنده بلااستفاده ماندن منابع تولیدی شرکت باشد بخصوص اینکه در اقتصاد خود دچار رشد تورمی بالا باشیم.استراتژی مدیریتی بلندمدت شرکت ها در چنین شرایطی در ابتدا میتواند گسترش بازار فروش و در گام بعد افزایش یا گسترش تولیدات شرکت باشد یا در صورت افق سرمایه گذاری کوتاه مدت میتواند سرمایه گذاری در سایر صنایع یا شرکت ها باشد. در نوشتار آینده چند مثال کاربردی از این نسبت را عنوان خواهیم کرد